Μέσω του διατμηματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών "Άσκηση, Εργοσπιρομετρία και Αποκατάσταση", το οποίο θα υλοποιηθεί από το Τμήμα Ιατρικής και το ΤΕΦΦΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η σωματική άσκηση, ως γυμναστική ή αθλητισμός, ήταν σημαντική δραστηριότητα σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς.
Στην αρχαία Ελλάδα, μάλιστα, η σωματική άσκηση συμπεριλαμβάνονταν στην καθημερινότητα, αναφέρει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο κοσμήτορας του ΤΕΦΑΑ Γιάννης Κουτεντάκης.
Επισημαίνει, ωστόσο, ότι προκειμένου να επιτευχθούν τα αναμενόμενα για την υγεία και τη φυσική κατάσταση αποτελέσματα από την άσκηση και τον αθλητισμό, θα πρέπει οι δραστηριότητες αυτές να γίνονται υπό την επίβλεψη επιστημόνων με ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες.
"Η πλήρης κατανόηση της φυσιολογίας της άσκησης, οι ιδιαιτερότητες της άσκησης πληθυσμών με ειδικά προβλήματα, η ψυχολογία της άσκησης και ο ρόλος της σωστής διατροφής αποτελούν μερικές από τις παραμέτρους που θα πρέπει να συγκαταλέγονται στην εκπαίδευση των ειδικών που ασχολούνται με την προαγωγή της υγείας μέσω της σωματικής άσκησης στον γενικό ή ειδικό πληθυσμό" τονίζει.
Σκοπός του προγράμματος είναι -μεταξύ άλλων- να παρέχει στους φοιτητές γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν την προαγωγή και ανάπτυξη της έρευνας στις επιστήμες της υγείας.
Επίσης στόχος είναι η κατανόηση των φυσιολογικών μηχανισμών που αναπτύσσονται από τον ανθρώπινο οργανισμό στο πλαίσιο λειτουργικής προσαρμογής στην άσκηση, όπως και την εκμάθηση του ρόλου της διατροφής έτσι ώστε να ανταποκρίνεται ο μεταβολισμός στο πλαίσιο κάποιου νοσήματος ή σωματικής άσκησης.
Τι είναι, όμως, η εργοσπιρομετρία; Η εργοσπιρομετρία, απαντά ο καθηγητής Πνευμονολογίας Κώστας Γουργουλιάνης, είναι μια σημαντική μη επεμβατική δοκιμασία.
Επιτρέπει την αντικειμενική παρακολούθηση της αναπνευστικής, της καρδιαγγειακής και της μεταβολικής λειτουργίας κατά τη διάρκεια μιας δοκιμασίας άσκησης. Χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της σωματικής επάρκειας, καθώς και για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ καρδιαγγειακών και αναπνευστικών παθήσεων.
Συγκεκριμένα συμβάλλει, μεταξύ άλλων: στη διερεύνηση της δύσπνοιας ή της μειωμένης ικανότητας για άσκηση, στον εντοπισμό καρδιαγγειακών ή αναπνευστικών δυσλειτουργιών, που αποκαλύπτονται μόνο κατά την άσκηση, καθώς και στη διερεύνηση της αιτίας πρόκλησης διαφόρων συμπτωμάτων (π.χ δύσπνοια, στηθάγχη).
Επίσης, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ χρησιμοποιείται στον προεγχειρητικό έλεγχο ασθενών με ιστορικό καρδιοαναπνευστικών παθήσεων.
Η εργοσπιρομετρία θεωρείται κορυφαία μέθοδος για την εκτίμηση της φυσικής κατάστασης και αερόβιας ικανότητας των αθλητών, καθώς και για τη διερεύνηση της δυνατότητας βελτίωσής της μέσω εξατομικευμένων προπονητικών προγραμμάτων.
Σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση, ο κ. Κουτεντάκης σημειώνει πως αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της ολοκληρωμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ασθενών με χρόνια νοσήματα- κυρίως καρδιολογικά, αναπνευστικά και μυοσκελετικά.
Σκοπός της πρώιμης κινητοποίησης και πρώτης φάσης αποκατάστασης είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων των ασθενών, και η βελτίωση της ικανότητάς τους να συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες με ασφάλεια.
Σε δεύτερη φάση ακολουθεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης, στοχεύοντας στην αύξηση της ικανότητας των ασθενών για άσκηση, τη βελτίωση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητα ζωής και τη βελτιστοποίηση της ικανότητάς για ανεξάρτητη διαβίωση.
Η τρίτη φάση αποκατάστασης στοχεύει στη διατήρηση της ικανότητας για ανεξάρτητη διαβίωση, τη διατήρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών, την καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας τους.
Παρά το γεγονός ότι η θετική επίδραση της άσκησης στην αντιμετώπιση των ασθενών με χρόνια νοσήματα έχει εδραιωθεί στη βιβλιογραφία, η εφαρμογή της δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη χώρα μας.
Τα τμήματα Ιατρικής και ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, από το 2005 υποστηρίζουν και υλοποιούν συστηματικά προγράμματα άσκησης σε νεφροπαθείς.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης των επιστημόνων, που καλούνται να προτείνουν, να καθοδηγήσουν ή να εφαρμόσουν προγράμματα άσκησης σε ειδικούς πληθυσμούς -όπως το ΠΜΣ Άσκηση και Υγεία του ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, αλλά και το παρόν νέο ΠΜΣ Άσκηση, Εργοσπιρομετρία και Αποκατάσταση.
